Polarisatie
Naast dat het een natuurkundige term is, staat polarisatie ook voor de betekenis: ‘het verscherpen van tegenstellingen tussen (groepen) mensen’. Vaak wordt het in een politieke context gebruikt.
Ik denk dat dit een fenomeen is van alle tijden. Daar waar enige competitie is tussen meerdere partijen, treedt al vrij snel enige polarisatie op. Dat gebeurt van voetbalveld tot in het bedrijfsleven. Meestal is het vrij onschuldig. Ook in de politiek is dit niet nieuw. Maar de mate waarin het nu gebeurt, baart me wel zorgen.
Kijk naar vorige week toen het regeerakkoord werd gepresenteerd. De oppositieleiders tuimelden over elkaar heen om maar zo hard mogelijk te roepen dat het helemaal niets was. Daarbij niet zelden elkaar overtreffend in platvloerse oneliners. Van Geert Wilders zijn we wat gewend inmiddels, Thierry Baudet treedt in zijn voetsporen, maar ook gevestigde partijen doen inmiddels vrolijk mee. Want ja, blijkbaar trek je daarmee de aandacht van de kiezers. Alsof je als oppositie niet mede een verantwoordelijkheid hebt voor het landsbestuur.
Die verantwoording ligt niet alleen bij de regerende partijen. Geen wonder dat het vertrouwen in de politiek er ter paard vandoor gaat. Als je als coalitiepartij ineens hele andere dingen gaat doen en zeggen dan je deed toen je nog oppositiepartij was, ben je inderdaad het vertrouwen niet waard. Dat neemt niet weg dat je in een coalitie compromissen moet sluiten. Dat is onderdeel van ons politiek bestel. Prima dat je aangeeft dat jouw partij andere keuzes gemaakt zou hebben, maar benoem ook de zaken die wel goed zijn. Die zelfs ook in je eigen verkiezingsprogramma staan.
In diezelfde vorige week is burgmeester Van der Laan van Amsterdam begraven. Hij benoemde juist dit punt nadrukkelijk in de veel besproken uitzending van Zomergasten afgelopen zomer. ‘Het elkaar vliegen afvangen heeft de overhand in de politiek’, zei hij. ‘Het systeem is pervers geworden. De beloningen gaan naar degenen die het best zijn in het elkaar afkatten’. Schadelijk voor het vertrouwen in de politiek, gevaarlijk uiteindelijk voor de rechtsstaat. Kijk maar naar Erdogan in Turkije of Trump in Amerika.
In de landelijke politiek is dit fenomeen groter dan bij de lokale politiek, is mijn waarneming. Doorgaans staat in de gemiddelde gemeenteraad wel de inhoud centraal en is de scheidslijn tussen oppositie en coalitie niet zo scherp. En zo hoort het. We maken verschillende afwegingen vanuit verschillende visies op de samenleving. Maar uiteindelijk hebben we hetzelfde doel, hetzelfde belang van de gemeente voor ogen. Met een gezamenlijk vertrouwen in de toekomst kom je verder dan elkaar vliegen afvangen!
