Zondag, 6 augustus, krijgt Winsum na méér dan 400 jaar ‘eerwaardig’ bezoek. Een veertigtal Dominicaanse monniken en overige bewoners van het klooster te Zwolle komt dan tijdens een jaarlijkse excursie naar Winsum, waar in de Middeleeuwen gedurende meer dan 300 jaar (tussen de jaren 1276 en 1585) in de Molenstraat ook een Dominicanenklooster gevestigd was.
Het klooster van de Hanzestad Zwolle, dat pas circa twee eeuwen ná het klooster van Winsum omstreeks 1465 tot stand kwam, onderhield tot ca. 1580, dus meer dan een eeuw, nauwe contacten met de monniken van het Catharinaklooster van het toen klein stedelijke handelsnederzetting Winsum. Beide kloosters behoorden in de Middeleeuwen tot dezelfde ordeprovincie, waarvan in de toenmalige Nederlanden nog 12 andere Dominicanenkloosters (o.a. Leeuwarden, Nijmegen, Zutphen, Haarlem, Utrecht, Zierikzee, Maastricht, Brugge, Antwerpen etc.) deel uitmaakten, de ‘Nederduystche provincie’ of ‘Germania inferior’ genoemd. Aanvankelijk één maal per jaar, later om de twee jaar ontmoetten de priors van de kloosters binnen de provincie elkaar tijdens de zogenaamde kapittelvergaderingen, tijdens welke allerlei onderlinge afspraken werden gemaakt over de gang van zaken en organisatie. Zo was de prior van Winsum o.a. in september 1538 op bezoek in Zwolle.
Zowel aan het dominicanenklooster van Zwolle als dat van Winsum kwam omstreeks 1580 ten gevolge van de Reformatie en Tachtigjarige Oorlog een einde. Van het middeleeuwse klooster van Zwolle bleven de kerk en grote delen van de kloostergebouwen bewaard. Het klooster van Winsum werd echter zo grondig afgebroken dat er vrijwel geen zichtbare sporen meer van bewaard zijn.
De directe aanleiding voor het bezoek van de Zwolse Dominicanen aan Winsum heeft te maken met de opgravingen, die in het najaar van 2001 door de Historische Vereniging Winsum-Obergum gedaan werden in de Molenstraat. Tijdens de aanleg van een nieuwe riolering werden daar in enkele weken tijd de restanten teruggevonden van maar liefst 35 middeleeuwse skeletten, die in en om het verdwenen Winsumse klooster begraven werden. Op basis van deze vondsten en onderzoek in archieven publiceerde oud-voorzitter van de vereniging, Jacques Tersteeg, onlangs in het tijdschrift Infobulletin Winshem drie artikelen, waarin hij een reconstructie schetst van de kerk en de kloostergebouwen en tuinen van Winsum (zie winshem.nl). Komend najaar hoopt de Historische Vereniging Winsum-Obergum met behulp van een gepland grondradaronderzoek in en om de Molenstraat-Dorpsplein meer sporen van de Winsumse kloosterkerk en –gebouwen op het spoor te komen.
Het bezoek van de Zwolse Dominicanen aan Winsum op 6 augustus a.s. valt samen met de jaarlijkse feestdag van Dominicus (de) Guzman (1170-1221), stichter van de kloosterorde van de Dominicanen, die vorig jaar haar 800-jarig bestaan vierde. Tijdens het bezoek verzorgt de Historische Vereniging Winsum-Obergum een lezing over en wandeling langs de schaarse herinneringen van het Winsumse Catharinaklooster.
Aan het eind van de middag, om 17 uur, besluiten de Zwolse kloosterlingen hun bezoek aan het dorp met een gezamenlijke, voor iedereen toegankelijke vesperviering in de Obergumer St. Nicolaaskerk.
Tekst: Historische Vereniging Winsum-Obergum
