GRONINGEN – De Groninger universiteit RUG zoekt hulp van burgers voor het onderzoek naar de gevolgen van de milieuramp in de Waddenzee. Burgers worden ingeschakeld om op systematische wijze gegevens te verzamelen van de verspreiding van plastic korrels.
Op de eilanden en de Friese/Groningse kust is veel troep aangespoeld, waaronder fijne HDPE-plastic korrels. Deze plastics vormen een potentiële ecologische ramp die nu nog onvoldoende is te overzien. Onder leiding van de Rijksuniversiteit Groningen hebben marienecologen, biologen gespecialiseerd in het leven in de zee, uit heel Nederland afgelopen dagen op Schiermonnikoog uitgezocht wat de beste methode is om de plastics in kaart te brengen. Dr. Laura Govers (ook werkzaam bij het Nederlands Instituut voor het Onderzoek van de Zee NIOZ): “We hebben gekozen voor een methode waarbij alle mensen met een groot hart voor de wadden mee kunnen doen. Vrijdag 11 januari is de webapp waddenplastic.nl gelanceerd waarmee iedereen de wijd verspreidde microplasticvervuiling in het hele Waddengebied in kaart kan brengen. Echte citizen science zeg maar.”
Het onderzoek komt hierop neer dat op voorgeschreven afstand op een afgebakende plek wordt geteld hoeveel korrels men daar aantreft. Dit is een zogenaamde extensieve survey. Zie het instructiefilmpje gemaakt voor iedereen die aan de slag wil.
De RUG doet al meer dan 40 jaar onderzoek aan het bijzondere waddenecosysteem vanuit het biologisch veldstation ‘de Herdershut’ op Schiermonnikoog. Omdat de aangespoelde plastic korrels mogelijk grote ecologische gevolgen hebben voor de kwetsbare waddennatuur, hebben de onderzoekers deze week een eerste basisinventarisatie uitgevoerd om in kaart te brengen wat er nu eigenlijk ligt op het eiland. En ook waar het met de storm van 8 januari jl. terecht is gekomen. Deze minimale informatie is nodig om toekomstige bevindingen in relatie tot plastic te kunnen duiden.
Gevolgen voor de voedselketen
Prof. dr. Tjisse van der Heide, verbonden aan de RUG en het NIOZ: “De grote stukken zijn gelukkig snel opgeruimd. Maar om die kleine korrels op te rapen heb je haast een pincet nodig.” Het plastic en piepschuim dat achterblijft, waaronder dus de korrels, valt met verloop van de tijd steeds verder uitéén tot micro- of zelfs nanoplastics. “En die kunnen gegeten worden door dieren onder in de voedselketens: pieren, mosselen, dieren in de bodem. Deze dieren worden op hun beurt weer gegeten door grotere dieren, waaronder vogels en zoogdieren. Op de lange termijn hoopt het plastic zich steeds verder in de voedselketen op.”
Onderzoekster Laura Govers doet een “hartstochtelijke oproep” aan iedereen om te komen helpen: “Op www.waddenplastic.nl kan iedereen meehelpen met het in kaart brengen van de aangespoelde microplastics in en om de Waddenzee na de containerramp. Hiermee krijgen we hopelijk een goed ruimtelijk beeld waar de korrels liggen en of dat gekoppeld is aan vloedmerk. Dit kan helpen om gerichte schoonmaakacties op touw te zetten. Daarnaast kan deze data een goede uitgangssituatie zijn voor lange termijn onderzoek.” Naast het NIOZ zijn ook onderzoekers van Wageningen Marine Research en de Radboud Universiteit betrokken bij dit onderzoek.
Berto Merx
