BEDUM – Tijdens de Walfridus kindervoettocht horen kinderen van de basisscholen in Bedum het verhaal van de heilige Walfridus en het ontstaan van hun dorp. Enthousiaste vertellers verhaalden over een tijd waarin Bedum nog een eenvoudige nederzetting was, diep verborgen in het woud.
Donderdagochtend 13 juni liepen kinderen van alle basisscholen uit Bedum de Walfridus kindervoettocht: een tocht langs alle plekken in Bedum die te maken hebben met de heilige Walfridus en zijn zoon Radfridus. Hogelandnieuws wandelde mee met groep 7 van de Sint Walfridusschool.
De eerste verteller vinden we in de kas van Bloemenzaak Balkema, aan de Kapelstraat. Naast een bijna duizend jaar oude put die een overblijfsel blijkt van een grote kapel die hier ooit stond, zit een in bruine monnikspij geklede man. Of de kinderen wel weten dat er vroeger, rond het jaar 1100, een rijke boer in Bedum woonde, met de naam Walfridus. En dat Walfridus een zoon had, Radfridus. De put bevindt zich in de kas van bloemenzaak Balkema, is eigendom van de provincie en moet dus bewaard blijven. Gelukkig maar, zegt de monnik. Want Walfridus en Radfridus zijn heel belangrijk geweest voor het ontstaan van Bedum én het behoud van het dorp. Walfridus bracht orde in het rechtssysteem, begon met de aanleg van de Wolddijk en bracht het Christendom. En deze put herinnert aan hem.
Op hun dagelijkse tocht van Bedum naar Groningen, waar Walfridus en zijn zoon iedere dag naar de kerk gingen om te bidden, werden de mannen op een dag vermoord door rovende en plunderende Noormannen. Op de graven van Walfridus en Radfridus – niemand weet precies waar in Bedum die graven zich bevinden: “Misschien wel in jouw tuin!” roept één van de kinderen – zouden wonderen gebeurd zijn. Een blinde vrouw kon ineens weer zien en een verlamd jongetje kon weer lopen. Het water uit de put zou heilzaam zijn. Ermee over het gezicht strijken zou rimpels voorkomen. Juf Marloes reageert geïnteresseerd… maar de monnik raadt het niet aan. Hij heeft het al eens geproefd – het was zout – en de put is erg diep. De monnik zegent de kinderen en dan loopt de groep verder.
Langs het beeld van Walfridus, op de rotonde bij de Walfriduslaan, over Ter Laan, richting het Plantsoen en de Walfriduskerk. Daar wordt de kinderen vertelt over de gedenktafel in de kerktuin en over de fundering van de kerk. Daarna volgt een interessant verhaal in de oudste kerk van de ommelanden. Met de scheefste toren. Schever dan die van Pisa zelfs. Deze kerk heeft al veel gezien. Haar toren – oorspronkelijk een zestig meter hoge spits, de hoogste van Groningen met dank aan de vele pelgrims die op het graf van Walfridus en Radfridus afkwamen en daarbij veel geld meenamen – was een schuilplaats voor dorpelingen in een tijd van rovende Noormannen. De kerk diende als ziekenhuis toen vele Bedumers aan de pest leden. En meerdere keren stond het zeewater metershoog tussen haar muren, als de zee Bedum en omgeving weer eens overspoelde. Dat zie je nu nog aan de muren: die hebben nog altijd last van het zout.
Precies waarom Walfridus en zijn zoon het verdienen niet vergeten te worden, vindt de organisatie van de Walfridusvoettocht. In 2008 besloot de organisatie de heilige weer “op te tillen uit de geschiedenis”, zo vertelde de monnik bij de waterput eerder. Want Walfridus en Radfridus groeven eigenhandig de Wolddijk, waardoor Bedum eindelijk beschermd was tegen zeewater. Dat hij en Radfridus vervolgens vermoord werden tijdens hun vaste dagelijkse tocht – naar verluidt op blote voeten – naar de Sint Maartenskerk in Groningen mag dan ook nooit vergeten worden.
Dat vindt ook de enthousiaste verteller in de Sint Walfridusschool, die de kinderen uitlegt wat er precies op de beschilderde panelen in de hal van hun school te zien is. Hoe Walfridus en zijn zoon de dijk rondom Bedum bouwden, met een schop. En aan de andere kant de processie, na de moord op de heilige en zijn zoon.
Op een raamschildering in de Rooms-Katholieke kerk die bij de school hoort zijn Walfridus en Radfridus ook te zien. Dat de muurschilderingen in de school weer te zien zijn is dankzij een restauratie die in 2000 plaatsvond en die zo’n zestigduizend euro heeft gekost. Tot die tijd bevonden de panelen zich elders in het gebouw. In 1956 kwamen ze na een verbouwing achter een verlaagd plafond terecht. Vanaf de zolder die er toen nog was konden kinderen, als ze door een ander kind bij de voeten vast werden gehouden, ze naar beneden hangend nog net zien. Later werden de schilderingen onder een laag witte verf verborgen, die in 2000 door restaurateurs vakkundig is verwijderd. Ieder jaar op monumentendag vertelt de verteller zijn verhaal ook met liefde, zegt hij. Want het is een uniek stukje geschiedenis, vooral voor deze school.
Bedum kent de Walfridusschool, de Walfriduskerk, het Walfridushof en de Walfriduslaan. Binnenkort viert de Walfridusschool de Walfridusdag. De Walfriduskerk is iedere zaterdag te bezichtigen. En op 7 september kunnen volwassenen meedoen aan de negende editie van de Walfridusvoettocht, met een keuze uit afstanden tussen de 5 en 40 kilometer. Missie geslaagd. Walfridus wordt niet zomaar vergeten.
Tekst + foto’s: Saffira Rijkee
