HET HOGELAND – Met alleen de fractie van de SP tegen, is de gemeenteraad woensdag akkoord gegaan met de begroting voor volgend jaar.
De jaarlijkse begroting van de gemeente, het is het feest van de politieke partijen om verlangens, wensen, kritiek, waardering in de volle breedte los te laten. Het is het moment waarop de partijen zich uitdrukkelijk kunnen profileren, in de volle breedte en volle diepte. En tegelijk is het een moment van besef dat tussen dromen en daden een pak papier ligt van ruim 200 pagina’s dat grenzen aangeeft, niet met grenspalen maar met euro’s. Het werkstuk van financiën-wethouder Eltjo Dijkhuis kreeg breed waardering voor het feit dat de begroting niet zwaar in de rode cijfers staat. En tegelijk sprak men ook breed de zorgen uit over de verminderde positie van de financiële reserves en de financiële risico’s die de begroting in zich heeft.
Paul Steenman van GroenLinks had moeite met het financieel optimisme van wethouder Dijkhuis: “De bodem van de reserves komt in zicht en er komt in 2023 een eind aan de extra uitkering die de gemeente krijgt voor de kosten van de samenvoeging.” Het gemeentebestuur stelt teveel uitgaven een jaar uit, er worden bezuinigingstaken gesteld die volgens GroenLinks niet haalbaar zijn: “De begroting is boterzacht, weinig echte onderbouwingen, veel onzekerheden, geen concrete beleidsvoorstellen voor incidentele aanpassingen. U legt een hypotheek op de toekomst en bent aan het zingen in het donker bos,” was de boodschap van GroenLinks.
Stefan van Keijzerswaard van de VVD karakteriseerde de begroting met een fraaie volzin: “Het woord ‘plan’ staat er maar liefst 287 keer in. Het woord ‘uitvoeren’ daarentegen komt maar slechts 28 keer voor.” De VVD, aldus Van Keijzerswaard, is van mening dat als er geen geld is, “je ook realistisch moet zijn en durven zeggen dat je bepaalde zaken even niet waar kunt maken.”
Jan Willem Nanninga hekelde – ironisch – de zesjescultuur van het college van b. en w.: “Eerder dit jaar gaf het college aan dat we gezien de onzekere financiële situatie tevreden moeten zijn met een 6-je. En wat zien we in deze begroting? De 6 overheerst. Een structureel resultaat dat met het cijfer 6 begint, een negatief incidenteel resultaat van 6 ton, Het college houdt voor 2020 consequent vast aan de zes. Het kan dan ook geen toeval zijn dat de begraafplaatsen ook op een zes zijn gezet.” Maar gelukkig, aldus Nanninga, komt in het meerjarenperspectief de zes helemaal niet meer voor. Het grote pijnpunt voor de PvdA is de ontwikkeling in de mantelzorg. Nanninga: “Horendol worden de mensen van het uitzoekwerk, telefoontjes, instituties en regels. Regels waar ze mee te maken krijgen en waar medewerkers zich achter verschuilen. In een dergelijk klimaat ligt een bezuiniging op de mantelzorg van 100 duizend euro zwaar op de maag. Vooral omdat deze keuze voor ons nergens op gebaseerd is.”
De ChristenUnie bekritiseerde het uitstellen van de invoering van het dorpenfonds en het ondernemersfonds. Beide fondsen zijn bedoeld om de leefbaarheid en de ondernemersactiviteiten te stimuleren. Met het uitstel hiervan voor een jaar gebruikt het college dit geld om de begroting te steunen. Bernd de Jong was daar niet over te spreken en hij kreeg daar bijval voor.
De CU maakt zich zorgen over de ontwikkeling van het personeelsbestand van de gemeente. “We hebben ervoor te waken dat er niet een organisatie ontstaat die maar blijft groeien. We kunnen ons vinden in de taakstelling om het personeelsbestand te verminderen. Wij schrikken er echter van dat het college aangeeft dat er een risico van 75 procent is dat dit niet gehaald wordt.”
“Waar het CDA zich zorgen over maakt,” zei Kor Berghuis, “is de mogelijkheid van particuliere en sociale woningbouw. We hebben de indruk dat woningbouwstichtingen en met name Wierden en Borgen beter is in het slopen dan bouwen.” Het CDA wil dat het college bij het vaststellen van de prestatieafspraken met de woningbouwstichtingen daar druk op legt.
Voor de SP leverde de begroting een lijst met 38 punten, vragen, opmerkingen op. Linda Visser: “Het voorzichtige optimisme wordt bij de SP overschaduwd door serieuze realistische zorgen.” Haar zorgen gingen over een breed scala van onderwerpen waar één er bovenuit stak. Zij is ongerust over de kwaliteit van de procedures rond dorpsinitiatieven: “Hoe ga je bij het stimuleren van initiatieven vanuit de dorpen op het gebied van verkeersveiligheid om met tegen gestelde wensen en belangen? Op welke wijze wordt draagvlak geschapen en getoetst binnen het gehele dorp in plaats van enkel de kortste klap maken, enkel dorpsbelangen als aanspreekpunt nemen,” zo wilde zij weten.
Roelf Torringa van GemeenteBelangen maakte zich zorgen over de positioneren van de sociale werkplaats Ability. “Ability is nu een integraal onderdeel van de gemeente. Dat vinden we positief. De werkmaatschappij is echter voor de buitenwereld niet herkenbaar als een onderdeel van de gemeente het Hogeland. Ook wilde hij weten hoe het eigen financieel systeem van Ability functioneert. “De bestedingen voor Ability moeten wel inzichtelijk blijven voor de gemeenteraad. We willen dat de raad inzicht en controle heeft op het budget van Ability,” aldus Torringa.
De ontwikkelingen van de kosten van de jeugdzorg lagen bij alle partijen als een baksteen op de maag. Het is een probleem waar vrijwel alle gemeenten in Nederland mee te maken hebben. Wethouder Dijkhuis heeft een vrijwel sluitende begroting afgeleverd met een tamelijk zwakke positie aan reserves. Met zeer grote risico’s voor de uitgaven voor jeugdzorg. Het lastige is alleen dat eigenlijk niemand weet hoe de financiering van de jeugdzorg door de regering wordt aangepakt.
Het streven naar een bijna sluitende begroting heeft als resultaat gehad dat de energietransitie – en de erbij behorende middelen – even op een laag pitje zijn gezet. Raadsbreed kreeg het college hier geen applaus voor. Het college moet met een visie komen, was de boodschap van verschillende partijen en aangeven hoe en wanneer de gemeente particuliere initiatieven kan en wil ondersteunen.
In de discussies wisten de wethouders de kritiek op hun terreinen wel te relativeren en zonder kleerscheuren de begroting aangenomen te krijgen. Met steun van GroenLinks, het CDA, de ChristenUnie, de VVD, de PvdA en GemeenteBelangen./BM
