Op woensdagmiddag 4 mei organiseren Stichting Folkingestraat Synagoge Groningen en St. Een Joodse Erfenis te Winsum in samenwerking met het Joods Cultureel Kwartier het herdenkings-project Open Joodse Huizen Winsum op vier locaties in Winsum-Obergum.
Tussen 13.00-17.00 uur vertellen nabestaanden en huidige bewoners persoonlijke verhalen over de vroegere Joodse bewoners. De toegang is gratis en iedereen is welkom om te luisteren, mee te praten en te herdenken. Het project komt tot stand dankzij financiële steun van de Provincie Groningen. Houdt u rekening met een beperkt aantal plaatsen.
13.00-17.00 uur Schoolstraat 24, informatie en film
In de synagoge kunt u gedurende de middag terecht voor informatie en flyers. Ook wordt hier om 13.30, 14.30 en 15.30 uur de film ‘Verdwenen Mediene’ vertoond. Deze film uit 2003 gaat over het Joodse leven in de provincie voor de Tweede Wereldoorlog (regie Kiki Amsberg, productie Joodse Omroep, duur 55 minuten).
13.30 uur, Westerstraat 21, tweegesprek
In het kadaster in Groningen ontdekt William Moorlag dat in de periode 1834-1878 een deel van zijn woning was ingericht als huissynagoge. Wie kwamen daar? Trouwden daar? Hoe moeten de joodse gezangen er geklonken hebben? Betje Knorringa-de Vries, de jongste dochter van rebbe de Vries, groeide op met haar broers Samuel en Koos en zusters Essie en Roosje in het huizenrijtje schuin aan de overkant, naast de Obergumerkerk. Betje overleefde met haar gezin de oorlog en haar jongste zoon Herman Knorringa praat met William Moorlag over wat hij zich herinnert van zijn oom Koos de Vries die na de dood van de rebbe met zijn twee vrijgezelle zusters Es en Ro in het ouderlijk huis blijft wonen tot hij in de zomer van 1942 vertrekt naar een werkkamp in Diever. Het huizenrijtje staat er niet meer. Alleen de . voormalige huissynagoge . herinnert nog aan het vooroorlogse Joodse leven in de Westerstraat.
Interview met William Moorlag (juli 2015)
14.30 uur, Oosterstraat 20, persoonlijk verhaal (1)
Lappenkoopman Michiel de Vries woont in zijn jeugd op de hoek van de Oosterstraat en de Schoolstraat, schuin tegenover het woon/winkelpand dat hij in 1929 in de Oosterstraat laat bouwen. Hij heeft twee oudere zusters en een jongere broer Izaäk. Als historicus Romke Visser in de negentiger jaren in het huis van de familie De Vries gaat wonen, krijgt hij in verschillende fases het verhaal over Michiel en zijn gezin te horen van Henk Lijnema die altijd in zijn ouderlijk huis aan het hellingpad is blijven wonen en voor de oorlog het wel en wee van de familie de Vries van dichtbij heeft gevolgd. Ook enkele foto’s, op de avond vóór vertrek naar Westerbork aan de familie Lijnema in bewaring gegeven, vertrouwt Henk toe aan ‘meneer Visser’, zijn nieuwe buurman.
15.30 uur, Tuinbouwstraat 15, persoonlijk verhaal (2)
Ellie Oudgenoeg groeit op in Leek met vijf broers en een jonger zusje. Voor haar huwelijk werkt ze in Winsum als dienstmeisje van de moeder van koopman Izaäk de Vries. In 1931 trouwt ze in de synagoge van Winsum met Izaäk . Ze gaan in de vier jaar eerder gebouwde woning van Izaäks ouders in de Tuinbouwstraat wonen en krijgen twee kinderen: Sophietje in 1932 en Jacob Comprecht in 1935. Hun in 1942 in Haarlem geboren nichtje Reina, dochter van Ellie’s broer Aron, overleeft met haar ouders de oorlog. Reina woont nog steeds in Noord-Holland en verdiepte zich intensief in de familiegeschiedenis van haar vader Aron Oudgenoeg. Dat spoor leidt terug naar Roden en Leek, maar Reina volgde ook het spoor van haar Winsumse tante Ellie. Zo bezocht ze daar in 2011 de kleine gerestaureerde synagoge met het oorlogsmonument aan de oostwand.
16.30-17.00 uur, Schoolstraat 24, muziek
Tot slot van de ‘Open Joodse Huizen’-middag is er in de voormalige synagoge een gezamenlijke afsluiting in de oude sjoel met een hapje, een drankje én met muziek verzorgd door klarinetdocent Ivar Römer van Muziekschool Noordakkoord. Open Joodse Huizen 2016 vindt plaats in zestien plaatsen in Nederland. Bekijk alle info via de landelijke website openjoodsehuizen.nl
Nationale Dodenherdening
Vanaf half acht ’s avonds brandt ook op 4 mei 2016 in de voormalige synagoge van Winsum weer de olielamp die van oudsher tot het interieur behoort. De deuren staan gedurende de avond van de Nationale Dodenherdenking open voor een ieder die daarbinnen een kijkje wil nemen. Er is ook weer een bescheiden foto-opstelling te zien ter herinnering aan alle dertien Joodse oorlogs-slachtoffers uit Winsum.
Locaties in kaart:
Meer info over Stichting Een Joodse Erfenis klik hier.
