GRONINGEN – Waarom voelen zoveel inwoners van het aardbevingsgebied zich chronisch onveilig? En welke impact heeft de versterkingsoperatie op bewoners? Het onderzoeksproject “Gronings Perspectief” hield een peiling onder 3.917 Groningers en sprak met bewoners en professionals. De problemen van bewoners stapelen zich op, maar beleid gaat eraan voorbij. Versterking maakt de problemen op korte termijn groter, niet kleiner. Het leven van bewoners staat hierdoor stil. Dit concluderen dr. Katherine Stroebe en prof. dr. Tom Postmes van de Rijksuniversiteit Groningen op basis van onderzoek in opdracht van de Nationaal Coördinator Groningen.
Voor de aardbeving van Westerwijtwerd op 22 mei 2019 voelden bewoners zich net weer iets veiliger. Dan nog voelen zo’n 40-50% van bewoners met meervoudige schade zich blijvend onveilig door voortdurende onzekerheid, trage schadeafhandeling en het ontbreken van oplossingen voor hun problemen. Instanties bieden niet datgene wat zij nodig hebben. Stroebe: “We zien levens ontsporen doordat mensen jarenlang niet kunnen verhuizen, door financiële zorgen of door ongelijke en oneindige gevechten met instanties. Steeds meer bewoners gaan kopje onder door stress en extra maatregelen zijn er nog niet. Het huidig beleid gaat voorbij aan de problemen waar bewoners in de praktijk mee kampen. Het afbouwen van de gaswinning en de versterking zijn oplossingen die misschien over 10 jaar effect hebben, maar de problemen van bewoners zijn er nu.”
De versterkingsoperatie ontwricht het leven van bewoners, blijkt uit interviews. Het duurt jaren voordat versterking begint. Al die tijd zit het leven van bewoners op slot en zijn ze afhankelijk van telkens nieuwe besluitvorming. Als het zover is zijn bewoners opgelucht dat er iets gebeurt, verloopt de samenwerking met instanties doorgaans goed, maar is de extra belasting voor bewoners een risico. Bewoners en professionals zien dezelfde problemen: de aanpak is te complex, met teveel organisaties en organisatielagen die besluitvorming vertragen. Stroebe: “We zijn erg bezorgd over de wissel die versterking op bewoners trekt. Bewoners en begeleiders moeten meer inbreng krijgen in plannen en besluitvorming. De versterking moet sneller, minder top-down en veel eenvoudiger.”
Wat helpt bewoners om de moed niet te verliezen? Bewoners die te maken hebben met meervoudige schade houden hoop als hun leven om méér draait dan aardbevingen alleen. Bewoners en gemeenschappen hebben, juist nu, baat bij andere activiteiten en bezigheden. Dat onderstreept het belang van investeringen in leefbaarheid, verenigingsleven en bewonersinitiatieven.
Gronings Perspectief is een samenwerking tussen de Rijksuniversiteit Groningen, de GGD Groningen en het Sociaal Planbureau Groningen. De onderzoekers worden bijgestaan door een begeleidingscommissie met gemeenten, GGD, Groninger Bodembeweging, Groninger Gasberaad, Nationaal Coördinator Groningen, de provincie Groningen, de Veiligheidsregio, Vereniging Groninger Dorpen en wetenschappelijke experts. Het team van dr. Stroebe en prof. dr. Postmes onderzoekt sinds 2016 gezondheid, veiligheidsgevoel en toekomstperspectief van inwoners van alle Groninger gemeenten, in opdracht van de Nationaal Coördinator Groningen. Een panel Groningers vulde sindsdien zeven keer een vragenlijst in over veiligheid, gezondheid en toekomstperspectief. Dit rapport maakt onderdeel uit van de tweede fase van dit onderzoek.
