GRONINGEN – Het waterschap Noorderzijlvest gaat de begraafplaats Menkeweer in Onderdendam en het monumenten bij de Linthorst Homanpolder restaureren. Het algemeen bestuur moet hiervoor woensdag een bedrag van 102 duizend euro voor beschikbaar stellen.
Het waterschap heeft in 2019 een inventarisatie uit laten voeren naar het erfgoed in het bezit. De inventarisatie laat zien dat het erfgoed van Noorderzijlvest divers is en dat voor goede omgang met dit erfgoed, beleidskaders nodig zijn. Daarom is een beleidsnotitie opgesteld. Dit voorstel vormt de eerste invulling van deze nota met als beoogd effect het behouden, herstellen en in goede staat brengen van de monumenten.
De monumenten vertellen een stukje van het rijke verleden van het waterschap Noorderzijlvest, van het landschap en dragen zodoende bij aan het ‘waterschapsverhaal’. “Menkeweer is een historische begraafplaats nabij Onderdendam en ligt op een oude wierde. Hier ligt dhr. Adriaan Jan van Roijen, de eerste voorzitter van het waterschap Hunsingo en tevens eerste kamerlid, begraven,” aldus het voorstel. Vanaf 1960 tot 1995 was het kerkhof in eigendom en beheer van de rechtsvoorganger van het waterschap Noorderzijlvest, het waterschap Hunsingo. Sinds 1995 is het in eigendom en beheer bij waterschap Noorderzijlvest. De reden destijds tot aankoop van de begraafplaats voor ƒ1,- was dat het waterschap “zich moreel verplicht voelde om dit graf (nl. van mr. Adriaan Jan van Roijen, de eerste voorzitter van het waterschap en tevens eerste kamerlid) met entourage in behoorlijke staat te houden”.
Het waterschap Noorderzijlvest is na de fusie verantwoordelijk geworden voor het onderhoud van deze monumenten. De monumenten bij de Linthorst Homanpolder betreffen twee gedenkstenen. De monumenten verwijzen naar de gebeurtenissen voor onder andere het stichten en behouden van de Linthorst Homanpolder. De stenen zijn geplaatst in respectievelijk 1948 en 1979. De waarde wordt gevormd door de ligging bij de dijk aan de Linthorst Homanpolder en de straatnamen die zijn vernoemd naar de stichters van de polder die eveneens zijn genoemd op de gedenksteen.
Restauratie is noodzakelijk, zo stelt het bestuur: “ Het kerkhof bevindt zich in dermate slechte conditie dat restauratie nodig geacht wordt. Zo zijn bijvoorbeeld de teksten op de grafzerken veelal niet meer te lezen en worden de funderingen van de graven ontzet door de bomen die in de nabijheid groeien. De grafstenen zijn overwegend in matige tot slechte staat. Ze zijn door weer, wind en mogelijk zelfs aardbevingen aangetast. Langer uitstellen van onderhoud betekent dat de schade (scheurvorming etc.) aan de stenen steeds groter wordt, de opschriften verloren gaan en de kosten hoger. Ook de omliggende houtwal is in matige staat. Van de monumenten bij de Linthorst Homanpolder is het voegwerk en de belettering toe aan restauratie. Ook is waterschade ontstaan door inwatering van het object. Uitstellen van restauratie leidt op termijn tot hogere kosten van het herstel.
De begraafplaats Menkeweer is een archeologisch Rijksmonument Het kerkhof is een archeologisch Rijksmonument. Dit houdt in dat hetgeen in de grond zit van archeologische zeer hoge waarde is. De graven en de ondergrond vormen één geheel met elkaar. Voor het behoud van dit Rijksmonument is het conservering en behoud in situ noodzakelijk. Dit is tevens een wettelijke verplichting voor de eigenaar van het monument waar Noorderzijlvest aan moet voldoen.
De omgeving toont betrokkenheid bij de historische begraafplaats en werkt mee aan instandhouding. “Zowel de vereniging Dorpsbelangen, de lokale agrariër en in het verleden ook het Nutsdepartement Onderdendam heeft meermalen bij het waterschap aangeklopt om te zorgen dat er aandacht bleef voor de instandhouding van deze locatie. De laatste jaren heeft het waterschap samen met betrokken bewoners en Landschapsbeheer Groningen de natuurwerkdag gebruikt om het groen in stand te houden en te snoeien. De grafstenen zijn echter toe aan restauratie en kunnen niet door vrijwilligers hersteld worden. De beplanting is toe aan groot onderhoud en de bewoners geven aan dat ze aan deze plek meer uitstraling willen geven,” zo zegt het dagelijks bestuur in het voorstel. Het bestuur verwacht voor deze projecten subsidies te kunnen binnenhalen./bm
